Σάββατο 1 Μαΐου 2010

Οι χωλότητες των αγελάδων γαλακτοπαραγωγής

Στην γαλακτοπαραγωγική αγελαδοτροφία το εύκολο βάδισμα της αγελάδας μεταφράζεται σε μακροζωία και σε ικανοποιητικές οικονομικές αποδόσεις. Αντιθέτως όταν η αγελάδα δυσκολεύεται στην μετακίνησή της, τότε παρατηρείται μείωση της καταναλισκόμενης ποσότητας ζωοτροφής που έχει σαν αποτέλεσμα :
Άμεση μείωση της παραγόμενης ποσότητας γάλακτος
Την προδιάθεση σε διάφορες ασθένειες, άρα την αύξηση των κτηνιατρικών εξόδων
Την πρόωρη απομάκρυνση της αγελάδας συνήθως με χαμηλή αξία σφαγίου
Η ικανότητα αυτή των αγελάδων στην εύκολη μετακίνηση (βάδισμα), οφείλεται κατά 10% στη γενετική (όπως εξάλλου και όλα τα γαλ/γωγικά χαρακτηριστικά), ενώ το υπόλοιπο 90% εξαρτάται από τις συνθήκες εκτροφής.
ΓΕΝΕΤΙΚΗ 10%
Γενετικό δυναμικό την στιγμή της γέννησης
ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ 90%
Συνθήκες ενσταυλισμού-εκτροφής
Διατροφή
Προληπτική ποδοκομία
Αιτιολογία χωλοτήτων
Δακτυλική Δερματίτιδα
Η δακτυλική δερματίτιδα είναι μια μόλυνση που εμφανίζεται μεταξύ των οπλών και οφείλεται στο μικρόβιο Fusiformis nodosus (είναι το ίδιο μικρόβιο που προκαλεί την κουτσαμάρα των προβάτων). Η μετάδοση της ασθένειας είναι πολύ γρήγορη, αλλά περνά απαρατήρητη σε πολλές εκτροφές αν και η παρουσία της είναι πάρα πολύ συχνή.
 Η χωλότητα εκδηλώνεται με το βραδύτερο βάδισμα των αγελάδων, ενώ παρατηρείται εξοίδηση του δέρματος μεταξύ των οπλών και δυσάρεστη οσμή. Η δακτυλική δερματίτιδα προκαλεί πρήξιμο του ποδιού και οδηγεί στην εκδήλωση δευτερογενών χωλοτήτων (θήλωμα, « κεράσι »).
Η υγρασία του δαπέδου και της στρωμνής αποτελεί την πρωταρχική αιτία. Για αυτό το λόγο έχουμε και αύξηση των κρουσμάτων το φθινόπωρο και το χειμώνα. Η περιοδική και προληπτική του ποδόλουτρου, με το κατάλληλο απολυμαντικό αποτελεί την καλύτερη αντιμετώπιση αυτής της ασθένειας.
Ποδοδερματίτιδα
Οφείλεται στο μικρόβιο Fusobacterium necrophorum το οποίο ανευρίσκεται πολύ συχνά στην κοπριά των αγελάδων. Η ποδοδερματίτιδα εκδηλώνεται με το πρήξιμο του ποδιού, με αποτέλεσμα μια απότομη και θεαματική αλλαγή στην ευκολία του βαδίσματος της αγελάδας.
Μια αργοπορημένη ή μη ενδεδειγμένη θεραπεία επιτρέπει στη μόλυνση να επεκταθεί στους διάφορους ιστούς του ποδιού, με κίνδυνο την πρόκληση μολυσματικής αρθρίτιδας και με αβέβαιη την οριστική θεραπεία της αγελάδας. Η αποτελεσματικότητα της θεραπείας ποικίλλει ανάλογα με την εκτροφή. Έχουμε πετύχει καλά αποτελέσματα με την συνδυασμένη χορήγηση σουλφοναμιδών και αντιβιοτικών (τεραμυκίνη, τετρακυκλίνη, πενικιλίνη – στρεπτομυκίνη). Η θεραπευτική αγωγή έχει πολύ καλά αποτελέσματα αρκεί να γίνει έγκαιρη διάγνωση και αντιμετώπιση της νόσου.
Mηχανικές χωλότητες
Τα τραύματα των ποδιών
Είναι αποτέλεσμα της μετακίνησης των αγελάδων σε δάπεδα που είναι σε κακή κατάσταση και σε δάπεδα με αιχμηρά αντικείμενα (χαλίκια, πέτρες, μεταλλικά αντικείμενα). Συνήθως δεν είναι σοβαρά, έχουμε όμως εντυπωσιακή αλλαγή στο βάδισμα των αγελάδων. Θεραπεύονται με τοπική περιποίηση και απολύμανση.
Τα ατυχήματα
Τα ατυχήματα συμβαίνουν ειδικότερα σε μπετοναρισμένα δάπεδα και αφορούν τα οστά ή τους τένοντες των ποδιών των αγελάδων. Η διαπίστωση ενός κατάγματος γίνεται εύκολα αλλά δυστυχώς οδηγεί συνήθως την αγελάδα στο σφαγείο. Αντιθέτως ο τραυματισμός ενός τένοντα διαπιστώνεται δυσκολότερα και ανάλογα με την αξία της αγελάδας ο παραγωγός αποφασίζει την άμεση σφαγή της ή την προσπάθεια θεραπείας της. Στην δεύτερη περίπτωση απαιτείται μια αντιφλεγμονώδης αγωγή και η τοποθέτηση της αγελάδας σε άνετη και καθαρή στρωμνή, με την προϋπόθεση ότι το ζώο μπορεί να σηκωθεί μόνο του.
Δευτερογενούς αιτιολογίας χωλότητες
Διατροφικές χωλότητες
Η ενδονυχίτιδα
Η ενδονυχίτιδα είναι διατροφικής αιτιολογίας χωλότητα και εκδηλώνεται με: πρήξιμο των τεσσάρων ποδιών και με ένα μούδιασμα στο βάδισμα της αγελάδας. Ακόμη παρατηρείται υπερβολικό μεγάλωμα των οπλών με αποτέλεσμα την παραμόρφωσή τους, κατάσταση που προδιαθέτει στην εκδήλωση χωλοτήτων όπως το θήλωμα και το «κεράσι».
Η οξέωση της μεγάλης κοιλίας και η υπερλειτουργία του ήπατος προκαλούν την απελευθέρωση ισταμινών στο αίμα, η παρουσία των οποίων προκαλεί το πρήξιμο των ποδιών. Το stress του τοκετού καθώς και οι μητρίτιδες αποτελούν επίσης στρεσσικούς παράγοντες, και λειτουργώντας με τον ίδιο μηχανισμό όπως η οξέωση προκαλούν το ίδιο φαινόμενο, δηλαδή την ενδονυχίτιδα.
Εκτός από την περίπτωση οξείας ενδονυχίτιδας, δεν πρέπει να περιμένουμε θεαματικά αποτελέσματα από κινήσεις όπως κατάρτιση και εξισορρόπηση του σιτηρεσίου (εξετάζοντας τη συμμετοχή των φυτικών ινών στο σύνολο της ξηράς ουσίας, καθώς και την σχέση ενέργειας και πρωτείνης). Για την επιτάχυνση της θεραπείας συνιστούμε τη χρήση σόδας και ηπατοπροστατευτικών προϊόντων που περιέχουν μεθιονίνη, σορβιτόλη και βιταμίνη Β12.
Το θήλωμα
Εκδηλώνεται με εξόγκωμα του δέρματος μεταξύ των οπλών και οφείλεται σε τοπικό ερεθισμό λόγω μόλυνσης. Το θήλωμα είναι απόρροια της δακτυλικής δερματίτιδας. Αρχικά δεν είναι πολύ οδυνηρό για την αγελάδα αλλά αυξανόμενο σε μέγεθος καθίσταται ιδιαίτερα επίπονο. Η απολύμανση σε ποδόλουτρο με φορμόλη ευνοεί την θεραπεία του. Σε μερικές περιπτώσεις απαιτείται η αφαίρεση του με την προϋπόθεση της τήρησης σωστών συνθηκών υγιεινής. Η σωστή ποδοκομία τέλος, κυρίως στο κεντρικό εσωτερικό μέρος των νυχιών ανακουφίζει από τον πόνο την αγελάδα.
Το κεράσι ή έλκος του νυχιού
Το κεράσι χαρακτηρίζεται ως δευτερογενής χωλότητα, αλλά μπορούμε να της αποδώσουμε και μια μηχανική προέλευση διότι τα σκληρά δάπεδα όπως το μπετόν ευνοούν την εκδήλωσή της. Οι παράγοντες οι οποίοι συντελούν στην εμφάνισή της είναι:
Η ταχεία ανάπτυξη του νυχιού λόγω έλλειψης χονδροειδών τροφών στο σιτηρέσιο.
Το μη ισορροπημένο σιτηρέσιο που προκαλεί ενδονυχίτιδα και πρήξιμο των ποδιών.
Τα σκληρά δάπεδα που προκαλούν συγκέντρωση βάρους σε ένα συγκεκριμένο σημείο του πέλματος.
Στις περισσότερες περιπτώσεις αντιλαμβανόμαστε το έλκος κάνοντας προληπτική ή θεραπευτική ποδοκομία.
Το έλκος ξεκινά από ένα αιμάτωμα και εξελίσσεται σε ένα πολύ ευαίσθητο στρόγγυλο κρεάτινο εξόγκωμα (κεράσι) μέσα στο νύχι της αγελάδας. Με μέτριο πόνο στην αρχή καταλήγει να είναι ιδιαίτερα οδυνηρό για την αγελάδα στο τέλος. Τα έλκος δεν θεραπεύεται σχεδόν ποτέ οριστικά, μπορούμε όμως κάνοντας τακτικό καθάρισμα των νυχιών στο κεντρικό εσωτερικό μέρος τους και δημιουργώντας έντονη κοιλότητα στο σημείο αυτό να κατανέμουμε το βάρος στην περιφέρεια του πέλματος. Ταυτόχρονα κάνουμε και μια καλή απολύμανση.
Πρόληψη
Γενετική
Από την πλευρά της γενετικής αναφέρουμε την σημασία της επιλογής αρσενικών γεννητόρων (ταύρων) που βελτιώνουν τα άκρα και το βάδισμα των αγελάδων. Επίσης ιδιαίτερη σημασία έχει η επιδίωξη της διατήρησης αγελάδων που διαθέτουν γερό και καλά αναπτυγμένο σκελετό.
Διατροφή
Όσον αφορά τη διατροφή επισημαίνουμε για μια ακόμη φορά την σημασία που έχει η παρουσία ικανού ποσοστού φυτικών ινών στο σιτηρέσιο, για τη σωστή λειτουργία της μεγάλης κοιλίας. Όπως επίσης τον περιορισμό της χρήσης συμπυκνωμένων τροφών και την σωστή ισορρόπηση των σιτηρεσίων από πλευράς ενέργειας και πρωτείνης.
Χρησιμοποίηση απολυμαντικών μέσων
Η περιοδική προληπτική χρήση του ποδόλουτρου με το κατάλληλο απολυμαντικό, αποτελεί την καλύτερη αντιμετώπιση της ασθένειας αυτής. Απολυμαντικά κατάλληλα για τα ποδόλουτρα, αλλά και για τα τραύματα και τις μολύνσεις είναι η φορμόλη, ο θειικός χαλκός, το υπερμαγγανικό κάλιο, το Betadine.
Ποδοκομία
Ο επιδιωκόμενος στόχος είναι όλα τα νύχια των ποδιών των αγελάδων να δέχονται ακριβώς το ίδιο βάρος. Η πρώτη διαπίστωση είναι ότι από κατασκευής τα μπροστινά πόδια δεν δέχονται το ίδιο βάρος με τα πίσω. Δηλαδή σε μια αγελάδα 600 κιλών η κατανομή βάρους είναι 1/3 αυτού μπροστά και 2/3 πίσω, δηλαδή :
200 κιλά μπροστά, άρα 100 κιλά ανά πόδι ή 50 κιλά /νύχι και 400 κιλά πίσω, άρα 200 κιλά ανά πόδι ή 100 κιλά /νύχι. Παρατηρούμε δηλαδή ότι τα πίσω άκρα είναι περισσότερο εκτεθειμένα σε προβλήματα λόγω της άνισης κατανομής του βάρους.
Για τα μπροστινά πόδια διαπιστώνουμε ότι η αγελάδα έχει τάση βαδίζοντας να τα φέρνει προς τα μέσα με αποτέλεσμα τη μεγαλύτερη φθορά του εξωτερικού νυχιού και ταυτόχρονα έντονο μεγάλωμα του εσωτερικού νυχιού και το οποίο απαιτεί συχνή περιποίηση. Αντιθέτως στα πίσω πόδια παρατηρούμε ότι για μεγαλύτερη ευστάθεια στο βάδισμα η αγελάδα ανοίγει τα πόδια προς τα έξω. Έτσι έχουμε μεγαλύτερη φθορά στο εσωτερικό νύχι και έντονο μεγάλωμα του εξωτερικού νυχιού.
Συμπέρασμα
Εύκολα βγαίνει το συμπέρασμα ότι όλες οι παθήσεις των νυχιών προκαλούν χωλότητες λιγότερο ή περισσότερο επίπονες. Έχουν όμως άμεσο αρνητικό αποτέλεσμα με τη μείωση της ποσότητας της τροφής που καταναλώνει η αγελάδα και κατ’ επέκταση με την πτώση της γαλακτοπαραγωγής. Ταυτόχρονα δε δημιουργείται και μια παθολογική προδιάθεση της αγελάδας. Διότι το εύκολο βάδισμα αποτελεί εγγύηση μακροζωίας και οικονομικής αποδοτικότητας

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου